Bất ngờ với công dụng hạ đường huyết hiệu quả từ Hoàng bá

Vỏ thân Hoàng bá (tên khoa học Cortex Phellodendri) cạo sạch vỏ ngoài, phơi hay sấy khô, cắt nhỏ có chứa khoảng 1,6% berberin nên thường dùng với các tác dụng như kháng khuẩn, kháng viêm, điều trị bệnh tim mạch, mỡ máu cao. Nhưng một tác dụng ít biết của thảo dược này chính là hạ đường huyết, giúp tăng hiệu quả điều trị bệnh tiểu đường. Hiện nay một số bài thuốc trị tiểu đường đã có thành phần này trong công thức và người sử dụng đã kiểm soát được đường huyết hiệu quả.

Hoàng bá có tác dụng hạ đường huyết cho người tiểu đường tuýp 2

Hoàng bá và tác dụng hạ đường huyết

Berberin là thành phần chính và có tỷ lệ hàm lượng cao nhất trong dược liệu Hoàng bá, chính hoạt chất này giúp điều hòa chuyển hóa glucose, tác động lên thụ thể và nồng độ insulin (hormon do tuyến tụy tiết ra, giúp giảm lượng đường trong cơ thể).

Tác dụng hạ đường huyết của berberine lần đầu tiên được phát hiện vào năm 1988 khi nó được sử dụng để điều trị tiêu chảy ở bệnh nhân tiểu đường. Kể từ đó, berberine đã được nhiều bác sĩ Trung Quốc sử dụng như một thuốc hạ đường huyết. Một số thử nghiệm lâm sàng đăng tải trong các tạp chí y học 30 năm qua cũng đã báo cáo về chủ đề này. Trong đó đáng chú ý nhất là nghiên cứu công bố berberine có tác dụng tương đương với sulfonylureas và metformin trong việc làm giảm đường huyết ở bệnh nhân tiểu đường ở Trung Quốc. Yin và cộng sự báo cáo rằng việc dùng berberine (0.5g, 3 lần/ngày) vào đầu mỗi bữa ăn chính có thể làm giảm lượng glucose trong máu lúc đói ở những người trưởng thành mới được chẩn đoán tiểu đường tuýp 2. HbA1c của bệnh nhân cũng giảm khi điều trị với berberine, hiệu quả tương đương với metformin.

Tác dụng chống bệnh tiểu đường của berberine được chứng minh là có liên quan nhiều nhất đến sự tăng hấp thu glucose của mô cơ, mô mỡ và sự hình thành glycogen trong gan. Berberin còn ức chế enzym α – glucosidase và làm giảm vận chuyển glucose qua biểu mô ruột, từ đó ngăn ngừa tăng đường huyết sau ăn. Nghiên cứu thực hiện tại Đại học Dược Trung Quốc.

Theo nghiên cứu khác tại Khoa Dược, Viện Hàn lâm Khoa học Y học Bắc Kinh thì berberin có tác dụng giảm đường huyết thông qua việc tăng biểu hiện của thụ thể insulin, kích thích tuyến tụy tăng tiết hormon này và cải thiện tình trạng rối loạn lipid máu. Một phần tác dụng hạ đường huyết của berberine cũng được thể hiện qua cơ chế trung gian là chống viêm, bởi nhiều bằng chứng mới cho thấy rằng tiểu đường tuýp 2 là một bệnh viêm cấp thấp.

Lá và hoa cây Hoàng bá – dược liệu tiềm năng điều trị tiểu đường

 Vai trò của dược liệu Hoàng bá trong điều trị biến chứng tiểu đường

Berberin và tác dụng trên biến chứng tim mạch

Nghiên cứu tại Đại học Y khoa Norman Bethune, Trung Quốc cho thấy berberin có tác dụng cải thiện sự chuyển hóa lipid, glucose, chống oxy hóa, kháng viêm, chống loạn nhịp tim nên cải thiện chức năng mạch máu, ngăn ngừa bệnh cơ tim và chống loạn nhịp tim do tiểu đường và hứa hẹn đây sẽ là loại thuốc điều trị bệnh tim trên người tiểu đường.

Tác dụng bảo vệ thận

Bệnh thận là biến chứng thường gặp ở người bệnh tiểu đường tuýp 2, xảy ra do tổn thương, xơ hóa động mạch thận, tổn thương màng lọc cầu thận và sự tích tụ dịch ngoại bào trong tế bào thận gây ra bởi tình trạng đường huyết tăng cao kéo dài, stress oxy hóa, rối loạn lipid máu.

Các nghiên cứu trên thế giới đã chứng minh rằng, berberine trong Hoàng bá là một hoạt chất tiềm năng được sử dụng trong điều trị bệnh thận cũng như biến chứng mạch máu tiểu đường. Bởi nó có nhiều tác dụng dược lý khác nhau, bao gồm hạ đường huyết, điều hòa lipid máu và giảm viêm bên cạnh công dụng chống oxy hoá. Nhóm nghiên cứu tại đại học Hồng Kông và Thượng Hải đã công bố cơ chế bảo vệ thận của berberin gồm sự ức chế hình thành yếu tố viêm và ức chế sự xơ hóa thận.

Hoàng bá kết hợp lá Xoài, lá Neem trong các sản phẩm hỗ trợ trị tiểu đường

Berberin trong Hoàng bá và bệnh thần kinh tiểu đường

Có tới 50% người tiểu đường type 2 có biến chứng thần kinh. Bệnh thần kinh tiểu đường vẫn là một vấn đề “nhức nhối”, bởi chưa có hướng điều trị cụ thể và ít đáp ứng bởi các thuốc giảm đau thông thường. Bệnh thần kinh được chẩn đoán khi người tiểu đường phàn nàn về các triệu chứng hoặc có dấu hiệu rối loạn chức năng thần kinh ngoại vi sau khi loại trừ các nguyên nhân khác như đau, tê bì châm chích, dị cảm, và mất cảm giác. Trong năm 2010 và 2012, một nghiên cứu từ nhóm Lu báo cáo rằng berberine có tác dụng kháng viêm thần kinh, cải thiện và ngăn ngừa biến chứng thần kinh hiệu quả.

Dược liệu Hoàng bá với hoạt chất chính là berberin được biết với tác dụng quen thuộc là thuốc điều trị bệnh đường tiêu hóa, nhưng dưới lăng kính của khoa học hiện đại, nó đang dần trở thành một loại thuốc đầy hứa hẹn trong việc hạ đường huyết, hạ lipid máu và điều trị biến chứng tiểu đường. Sự kết hợp của thảo dược này cùng với dược liệu truyền thống hạ đường huyết như lá Xoài, lá Neem… sẽ mang lại hiệu quả kiểm soát đường huyết và biến chứng một cách tối ưu cho người bệnh tiểu đường, đặc biệt là tiểu đường tuýp 2.

Ds. Lê Giang

Theo nguồn:

http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2211383512000883

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3478874/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25912800

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18959817

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15066220/