6 cách phòng tránh bệnh tiểu đường ở người lớn tuổi trước khi quá muộn

Tuổi tác cao kéo theo nhiều nguy cơ về sức khỏe, trong đó có bệnh tiểu đường. Trên thực tế, trong tổng số người trưởng thành mắc tiểu đường, có tới 25% ở độ tuổi trên 60.

Bài viết dưới đây sẽ cung cấp những thông tin hữu ích về cách phòng tránh bệnh tiểu đường ở người lớn tuổi.

Bệnh tiểu đường là gì?

Tiểu đường là một bệnh mạn tính được đặc trưng bởi tình trạng tăng cao nồng độ glucose (đường) trong máu. Cơ chế gây bệnh tiểu đường được giải thích như sau:

Thức ăn sau khi vào cơ thể sẽ chuyển hóa thành glucose và lưu hành trong máu. Nguồn glucose này muốn trở thành năng lượng cho cơ thể hoạt động bắt buộc phải được vận chuyển từ máu vào trong tế bào.

Bình thường, tuyến tụy sẽ sản xuất ra một chất gọi là lnsulin để thúc đẩy quá trình vận chuyển này. Tuy nhiên, khi bị tiểu đường, tụy có thể không tạo ra đủ lnsulin, hoặc những lnsulin đã tạo ra không được sử dụng đúng cách do tình trạng kháng lnsulin. Điều đó làm tăng cao nồng độ glucose trong máu mà tế bào lại thiếu nguyên liệu để sản xuất năng lượng.

lnsulin giúp đưa glucose từ máu vào tế bào

Các loại tiểu đường thường gặp ở người lớn tuổi

Người lớn tuổi có thể mắc cả hai loại tiểu đường: tiểu đường tuýp 2 và tiểu đường tuýp 1.

• Tiểu đường tuýp 2 được gây nên do tụy giảm khả năng sản xuất lnsulin và tình trạng kháng lnsulin của cơ thể. Đây là loại bị mắc chủ yếu, chiếm đến 90 – 95% trên tổng số người bệnh tiểu đường.
• Tiểu đường tuýp 1 là bệnh tự miễn, gây nên do chính hệ miễn dịch của cơ thể tấn công và phá hủy tụy, làm giảm hoàn toàn khả năng sản xuất lnsulin.

Ở người lớn tuổi, tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 thường cao hơn so với tuýp 1. Đó là do theo thời gian, sự kháng lnsulin của cơ thể tăng lên và các tế bào tụy dần lão hóa, làm giảm chức năng tiết lnsulin. Thậm chí, nguy cơ mắc tiểu đường tuýp 2 ở người lớn tuổi còn tăng lên nếu có thêm các yếu tố như: thừa cân, béo phì, lối sống ít vận động,tiền sử gia đình mắc tiểu đường,… Còn đối với tiểu đường tuýp 1, mặc dù vẫn có những ghi nhận người cao tuổi bị mắc loại này, tuy nhiên, con số là không đáng kể.

Bệnh tiểu đường ảnh hưởng người lớn tuổi như thế nào?

Người lớn tuổi có thể gặp một số bất lợi trong việc phát hiện và chữa trị tiểu đường, điều đó xuất phát từ các lý do sau:

• Tiểu đường ở người lớn tuổi rất khó phát hiện sớm để điều trị kịp thời. Đó là do các triệu chứng như mệt mỏi thường xuyên, sút cân dễ bị nhầm lẫn với biểu hiện của tuổi già.
• Việc điều trị trở nên khó khăn hơn do người lớn tuổi thường có hệ miễn dịch kém, nhiều bệnh lý mắc kèm như tăng huyết áp, tim mạch.
• Người lớn tuổi rất khó kiểm soát được đường huyết. Đó là do thói quen ăn uống nhiều năm thường khá khó thay đổi, còn việc tập luyện thể dục thì bị hạn chế do bệnh xương khớp và hạn chế về thể lực.

Cũng giống như những độ tuổi khác, người lớn tuổi khi mắc tiểu đường sẽ phải đối mặt với nguy cơ biến chứng cấp và mạn tính của bệnh. Biến chứng tiểu đường làm tổn thương các cơ quan của cơ thể, nhất là về thận, mắt, thần kinh, não, tim, mạch máu. Những tổn thương này thậm chí còn trở nên nghiêm trọng hơn ở người lớn tuổi như:

• Tăng nguy cơ tử vong do tăng hoặc hạ đường huyết quá mức.
• Tăng nguy cơ cắt cụt chi do biến chứng bàn chân.
• Dễ ngã, gãy xương, đột quỵ.
• Tăng tỉ lệ trầm cảm, suy giảm chức năng nhận thức, gây mất trí nhớ dẫn đến bệnh Alzheimer ở người lớn tuổi.

Trầm cảm, suy giảm chức năng nhận thức dễ dẫn đến bệnh Alzheimer ở người lớn tuổi

6 cách ngăn ngừa bệnh tiểu đường ở người lớn tuổi

Mặc dù thuộc nhóm nguy cơ cao mắc tiểu đường nhưng người lớn tuổi vẫn có thể ngăn ngừa căn bệnh này, hãy tham khảo và áp dụng theo 6 gợi ý dưới đây.

Thay đổi chế độ ăn

Chế độ ăn uống không lành mạnh là một trong những yếu tố nguy cơ lớn nhất gây bệnh tiểu đường. Ở người lớn tuổi, một số thói quen xấu như chỉ ăn những gì mình thích, ăn uống không điều độ, hay gộp bữa, bỏ bữa,… không chỉ ảnh hưởng đến đường huyết mà còn gây thiếu dinh dưỡng.

Để tốt nhất, bản thân người lớn tuổi và đặc biệt là gia đình của họ nên biết về chế độ ăn cân bằng dinh dưỡng. Người bệnh nên tăng cường những loại thực phẩm tươi, chứa nhiều chất xơ như rau xanh, ngũ cốc, trái cây…, hạn chế đồ ăn chất đường (bánh quy, bánh mì,…) và chất béo “xấu” từ mỡ động vật hoặc đồ ăn chiên đi chiên lại nhiều lần.

Xem thêm chế độ ăn ngăn ngừa tiểu đường tại đây.

Tập thể dục thường xuyên

Đây là một trong những thói quen tốt giúp cải thiện khả năng nhạy cảm với lnsulin của cơ thể. Điều này càng quan trọng hơn đối với người lớn tuổi bởi tình trạng kháng lnsulin có xu hướng gia tăng khi về già.

Người lớn tuổi nên cố gắng tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày. Đối với những người không có thói quen này trước đây, hãy bắt đầu từ 10 – 15 phút đi bộ mỗi ngày và cố gắng duy trì 5 ngày/tuần, sau đó sẽ tăng dần thời gian và số lần luyện tập lên. Ngoài ra, những gợi ý tuyệt vời khác mà người lớn tuổi có thể áp dụng như:

• Tập các bài tập thể dục nhịp điệu nhẹ nhàng
• Tập thái cực quyền
• Tận dụng những thiết bị tập thể dục có sẵn trong công viên: dụng cụ tập đi bộ, đạp xe,…
• Tăng cường vận động từ những sinh hoạt hàng ngày như: dọn dẹp nhà cửa, đi chợ, nấu ăn, trồng rau, chăm sóc cháu nhỏ,…

Tập thể dục làm giảm kháng lnsulin ở người lớn tuổi, giúp phòng ngừa bệnh tiểu đường hiệu quả

Giảm cân đối với người lớn tuổi bị béo phì

Theo nhiều nghiên cứu khoa học, người lớn tuổi nếu giảm 1 kg mỡ thừa có thể giảm tới 16% nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.

Việc thay đổi thói quen ăn uống và tập luyện kể trên sẽ đưa cân nặng về mức lý tưởng. Bạn nên tham khảo thêm lời khuyên của bác sĩ về chế độ giảm cân và mức cân nặng phù hợp với mình, bởi nó là hoàn toàn khác nhau ở mỗi người bệnh.

Ngủ đủ giấc

Thiếu ngủ kéo dài là vấn đề thường gặp ở nhiều người lớn tuổi. Việc này cũng làm tăng nguy cơ dẫn đến tiểu đường do làm tăng nồng độ đường trong máu và cuối cùng nó có thể ảnh hưởng đến mức glucose của họ.

Để hạn chế tình trạng thiếu ngủ, khó đi vào giấc ngủ, người lớn tuổi có thể tham khảo các biện pháp sau:

• Tạo môi trường yên tĩnh, thư giãn khi ngủ, hạn chế tối đa ánh sáng, tiếng ồn
• Hạn chế dùng những đồ uống chứa cafein như cà phê, nước chè,.. vào lúc chiều tối hoặc trước khi đi ngủ
• Cố gắng duy trì thói quen đi ngủ vào một thời gian cố định

Dùng thảo dược thiên nhiên để phòng bệnh tiểu đường

Nếu nói đến cách phòng tránh tích cực nhất, mang lại hiệu quả rõ rệt nhất thì chính là sử dụng thảo dược thiên nhiên. Nhiều loại đã được minh chứng về công dụng tăng cường chức năng tạng tụy, giảm kháng lnsulin như lá Xoài Ấn Độ, lá Neem, Quế chi, Hoàng bá, Mướp đắng.

Ngày nay, nhờ sự tiến bộ của khoa học hiện đại, 5 loại thảo dược trên đã được nghiên cứu và kết hợp trong thực phẩm chức năng Glutex. Với các thành phần đã được cô đặc và bào chế dưới dạng viên nén, Glutex giúp người lớn tuổi vừa phòng ngừa tiểu đường hiệu quả, vừa thuận tiện khi sử dụng.

Glutex – Sản phẩm đầu tiên chứa tinh chất lá xoài Ấn Độ cô đặc, giúp ổn định đường huyết hiệu quả gấp 10 lần.

Kiểm tra đường huyết định kỳ

Theo hướng dẫn mới nhất của Bộ y tế, những người trên 45 tuổi cần đi khám định kỳ và kiểm tra đường huyết mỗi tháng 1 lần. Việc này sẽ giúp phát hiện sớm tiểu đường ở người lớn tuổi, từ đó đưa ra những biện pháp điều trị hữu hiệu để hạn chế biến chứng nguy hiểm.

Việc kiểm tra này có thể được thực hiện ngay tại trạm y tế gần nhất. Bác sĩ chỉ cần lấy máu mao mạch (máu ở đầu ngón tay) để đo đường huyết nên sẽ không mất quá nhiều thời gian. Gia đình người lớn tuổi nên lưu ý hơn về vấn đề này để đưa họ đi kiểm tra sức khỏe.

Duy trì một lối sống lành mạnh cả về thể chất lẫn tinh thần là chìa khóa để phòng tránh bệnh tiểu đường ở người lớn tuổi.

Ngọc Ánh

Tham khảo:

https://www.endocrineweb.com/guides/diabetes-older-people/risk-rises-age

https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/diabetes/diabetes-what-you-need-to-know-as-you-age

https://www.aplaceformom.com/blog/preventing-and-treating-diabetes-in-the-elderly/

https://www.homecareassistanceperth.com.au/how-can-seniors-prevent-diabetes/